AD: “Dit is waardoor kinderen zich vaak moeilijk kunnen concentreren op school”
Leerlingen en studenten lijken soms al aan het begin van de schooldag geen energie meer te hebben. Bouwkundige Elphi Nelissen (Technische Universiteit Eindhoven) legt in haar college bij de Universiteit van Nederland* uit dat dit niets te maken hoeft te hebben met hun motivatie, maar kan liggen aan de concentratie CO2 in het gebouw.
,,De CO2, of koolstofdioxideconcentratie, staat symbool voor de vervuiling in de lucht en alle stoffen, zoals fijnstof en stikstof, die daarvoor verantwoordelijk zijn’’, vertelt Nelissen. ,,Hoge CO2-concentraties vindt je in een ruimte met een slechte luchtkwaliteit, zoals bijvoorbeeld klaslokalen of grote steden.’’ Dat komt doordat daar veel koolstofdioxide wordt uitgeademd en er veel vervuilende stoffen in de lucht hangen.
Die concentratie verschilt per omgeving. Buitenlucht heeft bijvoorbeeld een CO2-concentratie van honderd tot vierhonderd ppm (parts per million). Wereldwijd is de gemiddelde concentratie van koolstofdioxide in de buitenlucht zo’n 380 ppm. Eén ppm staat dan voor 0,0001 procent CO2 in de lucht. Vooral in afgesloten ruimtes met slechte ventilatie, waar veel mensen zijn die allemaal koolstofdioxide uitademen, kun je je voorstellen dat de concentratie CO2 snel toeneemt. Dit noemen we ook wel het vergaderruimte-effect of sickbuildingsyndroom.
Dit effect treedt ook in klaslokalen op. In haar onderzoek kwam Nelissen lokalen tegen waar 4.000 ppm niet uitzonderlijk was. Slechte ventilatie is hierbij de grootste boosdoener. Onderzoek door onder andere de TU Eindhoven toonde eerder al aan dat de ventilatiesystemen in 25 procent van de klaslokalen in Nederland slecht functioneren. Ook uit cijfers van de overheid blijkt dat zo’n zeventig tot tachtig procent van de klaslokalen voor het basis- en voortgezet onderwijs een ppm-waarde hebben die hoger is dan 1200.
De ventilatiesystemen in 25 procent van de klaslokalen in Nederland functioneren slecht
Daarom is in 2015 in het ‘Frisse scholen-advies’ vastgesteld dat klaslokalen met een ppm-waarde hoger dan 950 niet meer acceptabel worden bevonden. ,,Een hogere waarde koolstofdioxide in de lucht zorgt voor concentratievermindering en een verlaging van de productiviteit, het is dus niet gek dat leerlingen zich soms slecht kunnen concentreren op school’’, legt Nelissen uit in haar college. Die hoge concentratie aan CO2 leidt namelijk tot minder zuurstof in de lucht. Als er minder zuurstof in de lucht zit, zorgt dat voor een minder goede informatieoverdracht in de hersenen.
Als bouwkundige probeert Nelissen de hoge CO2-concentraties aan te pakken door te zorgen voor een betere ventilatie. ,,Om meer frisse lucht in de ruimte te krijgen, kun je een raam open zetten, ventilatieroosters aanbrengen en deuren open zetten.’’ Maar ook mechanische ventilatie, waarbij de aanvoer van de frisse lucht wordt afgevoerd door ventilatoren, is een manier om de lucht zuiverder te maken. De ultieme oplossing lijkt een combinatie te zijn tussen deze twee manieren van ventileren. Hierbij wordt de afvoer uitgeschakeld zodra een raam wordt geopend. Op deze manier wordt energie bespaard.
Bij de bouw van nieuwe schoolgebouwen wordt nu veel meer rekening gehouden met een goede ventilatie dan een aantal jaar geleden. Zo worden concentratieproblemen door een te hoge CO2-waarde in de lucht, hopelijk binnenkort verleden tijd.
*Dit is een wekelijkse bijdrage van de Universiteit van Nederland.